Технологиялық компаниялар деректерді қалай жинайды?
сияқты ірі технологиялық компаниялар Google, Facebook және Amazon пайдаланушы деректерін бірнеше жолмен жинайды. Бұл деректер Google-да жүргізілген іздеулер, Facebook-тегі жазбалар немесе Amazon-да сатып алулар сияқты пайдаланушылардың осы компаниялармен өзара әрекеттесуінен жиналуы мүмкін. Деректер маркетингтік компаниялар, мемлекеттік мекемелер және әлеуметтік медиа сияқты үшінші тарап көздерінен де жиналуы мүмкін.
Жиналған деректер пайдаланушының орналасқан жері, кірген веб-сайттар, пайдаланылған іздеу сөздері, әлеуметтік желідегі жазбалары, жасалған сатып алулар және басқа пайдаланушылармен әрекеттесу сияқты ақпаратты қамтуы мүмкін. Технологиялық компаниялар бұл деректерді пайдаланушы профильдерін жасау үшін пайдаланады, оларды әр пайдаланушыға арнайы жарнамаларды бағыттау үшін пайдалануға болады.
Дегенмен, технологиялық компаниялардың деректер жинауы пайдаланушының жеке өміріне қатысты алаңдаушылық туғызды. Пайдаланушылар олар туралы қанша деректер жиналғанын немесе бұл деректердің қалай пайдаланылатынын білмеуі мүмкін. Сонымен қатар, деректер жеке басын ұрлау немесе киберқылмыс сияқты зиянды мақсаттар үшін пайдаланылуы мүмкін.
Мақаланың келесі бөлігінде компаниялар бұл деректерді мақсатты жарнамаларды жасау үшін қалай пайдаланатынын және осы тәжірибеге байланысты тәуекелдерді қарастырамыз.
Үлкен технологиялық компаниялар деректерімізді қалай жинайды?
Қазіргі уақытта біз күнделікті тапсырмаларды орындау үшін көбірек технологияларды қолданамыз. Смартфондар, ноутбуктер және планшеттер күнделікті өміріміздің бір бөлігі. Дегенмен, бұл технологиялар біздің мінез-құлқымыз, қалауымыз бен әдеттеріміз туралы деректерді де жинайды. Үлкен технологиялық компаниялар бұл деректерді тұтынушыларға бағытталған жарнамалар жасау үшін пайдаланады.
Үлкен технологиялық компаниялар бұл деректерді әртүрлі көздерден, соның ішінде cookie файлдарынан, тіркелгі ақпаратынан және IP мекенжайларынан жинайды. Cookie файлдары біздің компьютерлерде сақталған, біздің шолу әдеттеріміз туралы ақпаратты қамтитын файлдар. Тіркелгі ақпараты біздің аты-жөніміз, электрондық пошта мекенжайымыз және жасымыз сияқты тіркелгі жасаған кезде веб-сайттарға беретін ақпаратты қамтиды. IP мекенжайлары - Интернетке қосылған әрбір құрылғыға тағайындалған бірегей нөмірлер.
Бұл компаниялар тұтынушыларға арналған мақсатты жарнамаларды жасау үшін осы деректерді пайдаланады. Олар тұтынушылардың қалауын анықтау үшін жиналған деректерді талдайды және олардың қызығушылықтары негізінде оларға жарнамалар жібереді. Мысалы, егер тұтынушы спорттық аяқ киімді интернеттен іздесе, ірі технологиялық компаниялар сол тұтынушыға спорттық аяқ киімнің жарнамасын жібере алады.
Бұл мақсатты жарнамалар тұтынушылар үшін пайдалы болып көрінуі мүмкін, бірақ олар сонымен бірге құпиялылық мәселелерін тудырады. Тұтынушылар олар туралы жиналған деректердің көлемін білмеуі мүмкін немесе олар мақсатты жарнамаларды жасау үшін бұл деректерді пайдалану ыңғайлы болмауы мүмкін. Сондықтан ірі технологиялық компаниялардың деректерімізді қалай жинайтынын және пайдаланатынын, сондай-ақ құпиялылықты реттейтін заңдар мен ережелерді түсіну маңызды.
Келесі бөлімде біз әлемдегі құпиялылық туралы заңдар мен ережелерді қарастырамыз және елдер арасындағы айырмашылықтарды салыстырамыз.
Пайдаланушылар өздерінің жеке деректерін қалай қорғай алады?
Технологиялық компаниялар біздің жеке деректерімізді қалай пайдаланатынын және үкіметтер мен реттеушілер құпиялылығымызды қалай қорғауға тырысатынын көрдік, енді пайдаланушылар ретінде жеке деректерімізді қорғау үшін не істей алатынымызды көрейік.
Біріншіден, біз желіде не бөлісетінімізді білу маңызды. Әлеуметтік желілер, қолданбалар мен веб-сайттар біз туралы ақпаратты жинауы мүмкін, тіпті біз оларға ашық түрде рұқсат бермесек те. Сондықтан біз желіде қандай ақпаратты бөлісетінімізді және оны қалай пайдалануға болатынын білуіміз керек.
Содан кейін біз бөлісетін ақпарат көлемін шектеу үшін қадамдар жасай аламыз. Мысалы, қолданбаларға беретін рұқсаттарды шектей аламыз, орналасқан жерімізді бөліспейміз, нақты атымыздан гөрі электрондық пошта мекенжайлары мен экран атауларын пайдаланбаймыз және әлеуметтік қауіпсіздік нөміріміз немесе онлайн банктік ақпаратымыз сияқты құпия ақпаратты сақтамауымыз мүмкін.
Сондай-ақ, біздің онлайн тіркелгілеріміздің құпиялылық параметрлерін жүйелі түрде тексеріп отыру, жалпыға ортақ ақпаратты шектеу және күшті құпия сөздерді пайдалану және екі жақты растауды қосу арқылы тіркелгілер мен құрылғыларға кіруді шектеу маңызды.
Соңында, біз жарнама берушілер мен технологиялық компаниялардың онлайн бақылауын және деректер жинауын шектеу үшін жарнама блокаторлары мен шолғыш кеңейтімдері сияқты құралдарды пайдалана аламыз.
Қорытындылай келе, жеке деректерімізді желіде қорғау күнделікті жұмыс. Біз бөлісетін нәрселерді білу, бөлісетін ақпарат көлемін шектеу және онлайн бақылауды шектеу үшін құралдарды пайдалану арқылы біз онлайн құпиялылығымызды қорғай аламыз.
